Mađari za primjer: Budućnost bh. fudbala je u rukama države

Fudbalska reprezentacija Bosne i Hercegovine nije se po prvi put u historiji uspjela plasirati na Evropsko prvenstvo, no zato je to uspjelo fudbalskoj reprezentaciji Mađarske, koja će se na smotri najboljih selekcija Starog kontinenta pojaviti nakon pune 44 godine, a posljednji put je na velikom takmičenju bila 1986. kada  je Meksiko bio domaćin Mundijala.

Ljubitelji fudbala nakon posljednjeg sudijskog zvižduka na posljednjem susretu baraža za odlazak na Evropsko prvenstvo počeli su odbrojavati dane do početka smotre najboljih selekcija Starog kontinenta.

Među 24 reprezentacije biće i Mađarska i sasvim sigurno će veliki broj fudbalskih zanesenjaka, pogotovo iz država čije reprezentacije nisu imale uspjeha u kvalifikacijama, navijati za Mađarsku jer će tako barem na trenutak vratiti u neka prošla, romantičnija fudbalska vremena.

Laka konjica ili Mađarski mađioničari

Nakon Drugog Svjetskog rata mađarska fudbalska reprezentacija je igrala značajnu ulogu u svjetskom fudbalu, a rijetki su oni koji nisu čuli za Ferenca Puškaša i Laku konjicu. Mađarska reprezentacija ili Laka konjica je po mnogima najbolja reprezentacija svih vremena koja nikada nije osvojila Svjetsko ili Evropsko prvenstvo, a mađarski fudbal je postao svjetski priznat tokom pedesetih godina prošlog stoljeća.

Generacija, koju je predvodio Puškaš, a u kojoj su između ostalog bili Šandor Kočiš, kojeg stariji ljubitelji fudbala pamte i po nadimku Zlatna glava, pa Zoltan Cibor kojeg su zvali Krpena noga, na Olimpijskim igrama 1952. godine je osvojila zlatnu medalju savladavši u finalu Jugoslaviju rezultatom 2:0.

Laka konjica je te davne 1952. počela galopirati, a godinu kasnije u očaj su bacili prepotentne Engleze, koje su na Wembleyju predd gotovo 100.000 navijala savladali 6:3. Bio je to prvi poraz Engleske na domaćem terenu nakon 1901. godine.

Čudo u Bernu i neuspjela Mađarska revolucija za kraj Lake konjice

Na Mundijal 1954. godine u Švicarskoj stigli su kao apsolutni favoriti, a da su se tada igrale kladionice, na Laku konjicu kao osvajača Zlatne medalje prije početka Svjetskog prvenstva, koeficijent bi bio 1.05. I Mađarski mađioničari, kako su im znali tepati, sjajno su otvorili Mundijal. U prvom susretu su rezultatom 9:0 savladali Južnu Koreju, pa su zatim ponizili Njemačku (8:3), a na putu do finala su nadigrali i Brazil, te Urugvaj.

U finalu koje je odigrano u Bernu, Laku konjicu je čekala Njemačka. Svi su već vidjeli pehar u rukama mađarskih reprezentativaca, koji su u uvodnim minutama susreta poveli 2:0. No, uporni  Nijemci su se uspjeli vratiti i na kraju su slavili sa 3:2, a ovaj susret je nešto kasnije prozvan kao "Čudo u Bernu" i o njemu su pisane knjige i pravljeni filmovi.

Dvije godine kasnije neuspjela Mađarska revolucija označila je kraj Lake konjice. Puškaš i društvo nikada više nisu zaigrali zajedno, a Mađarska je još pet puta učestvovala na Svjetskim prvenstvima, no niti jednom nije stigla među četiri najbolje selekcije. Osam godina nakon neuspjele revolucije Mađari su na Evropskom prvenstvu zauzeli 3. mjesto, a 1972. na svom posljednjem Evropskom prvenstvu bili su četvrti. Za utjehu su im ostala tri zlata, srebro i bronca sa Olimpijskih igara.

Nakon 1972. godine mađarski fudbal je polako nestajao sa scene. U Meksiku 1986. godine Mađari su posljednji put bili na nekom velikom takmičenju, a dno su dotakli 1998. godine kada su u baražu za Svjetsko prvenstvo izgubili od SR Jugoslavije izgubili sa ukupnih 12:1.

Dotaknuto dno, pa uspon uz pomoć države

Do 2010. godine Mađarska po pitanju fudbala nije ništa radila. Godine su prolazile, a neke nove Lake konjice nije bilo na vidiku. No, pomenute 2010. godine Parlament i premijer Victor Orban su odlučili reći dosta. Vlada je donijela nacionalnu strategiju sporta, a fudbal je označen najvažnijim u tom projektu.

Fudbalski savez Mađarske godišnje od države dobiva sedam miliona eura za razvoj omladinskog nogometa koji se dijeli fudbalskim akademijama. Međutim, to nije sve. Država je donijela zakon prema kojem je privatnim kompanijama omogućeno odbijanje poreza ukoliko podupiru sport, a novac koji Fudbalski savez Mađarske dobije na taj način može se koristiti za amaterski fudbal, infrastrukturu, omladinski fudbal i dijelom za upravljačke troškove klubova, dok se ne može koristiti za profesionalni pogon, trenere i igrače. Mađarska nije stala ni na tome, odnosno  država je odlučila uložiti i u infrastrukturu, a širom zemlje grade se moderni stadioni i sve to opet finansira država. Fudbalski savez Mađarske surađuje u planiranju, no sav novac dolazi od države. 

Dakle, i u Bosni i Hercegovini ključ za razvoj sporta, pa i fudbala, u svojim rukama drži država. Fudbalski, ali i ostali savezi su tu da surađuju, naprave plan i program raspodjele novca, a nikako da prave stadione, dvorane i ostale sportske objekte. Mađarska nije daleko od Bosne i Hercegovine, a bosanskohercegovačku vlast ne bi trebalo biti sram da od mađarskih kolega zatraže koji koristan savjet. Istina, Bosna i Hercegovina nije u stanju za sport izdvajati kao Mađarska, no sasvim sigurno nadležni mogu barem razmisliti o donošenju zakona prema kojem bi privatne kompanije bile oslobođene plaćanja dijela poreza ukoliko bi ulagale u sport. Nije nemoguće...